Als je ooit een hele nacht hebt liggen woelen en draaien, weet je al hoe je je de volgende dag zult voelen – moe, chagrijnig en afwezig. Maar het missen van de aanbevolen 7 tot 9 uur slaap per nacht, doet op de lange termijn meer dan je suf en chagrijnig laten voelen. Het put je mentale vermogens uit en brengt je fysieke gezondheid in gevaar. De wetenschap heeft een slechte slaap in verband gebracht met een aantal gezondheidsproblemen, van gewichtstoename tot een verzwakt immuunsysteem. Benieuwd naar de lichamelijke en geestelijke effecten van een slaaptekort? Lees dan vooral verder.
Lees ook: wat is cellulite en hoe kom je er vanaf?
Wanneer heb je een slaaptekort?
Je hebt last van een slaaptekort als je een constant gebrek hebt aan slaap of een verminderde slaapkwaliteit. Als je regelmatig minder dan 7 uur slaapt, kan dit uiteindelijk leiden tot gezondheidsproblemen die invloed hebben op het hele lichaam.
Je lichaam heeft slaap nodig, net zoals het lucht en voedsel nodig heeft om optimaal te kunnen functioneren. Tijdens de slaap geneest je lichaam zichzelf en herstelt het zijn chemische balans. Je hersenen smeden nieuwe gedachteverbindingen en helpen het geheugen vast te houden. Zonder voldoende slaap zullen je hersenen en lichaamssystemen niet normaal functioneren. Het kan daarom een negatief effect hebben op de kwaliteit van leven.
Oorzaken
Meerdere factoren kunnen een slaaptekort veroorzaken of hieraan bijdragen. Denk aan bepaalde levensstijl keuzes, werkverplichtingen, stress, slaapstoornissen of andere medische aandoeningen.
Slaaptekort wordt ook vaak veroorzaakt door vrijwillige keuzes die de beschikbare slaaptijd verkorten. Iemand die bijvoorbeeld besluit laat op te blijven om een serie te kijken of tot laat in de nacht op zijn telefoon blijft zitten. Wanneer dit regelmatig gebeurt zorgt dit voor een inconsistent slaapschema, wat op den duur kan leiden tot een slaaptekort.
Symptomen
Het primaire symptoom van een slaaptekort, is de overmatige slaperigheid gedurende de dag. Een vermoeidheid die soms zo aanwezig is, dat je beperkt wordt in je functioneren. Een aantal andere tekenen van een slaaptekort zijn:
- Verminderde concentratie en slecht geheugen
- Stemmingswisselingen
- Lusteloos
- Prikkelbaar
- Angstige gevoelens
- Grotere kans op mentale aandoeningen
- Laag libido
Daarnaast zijn er ook een aantal lichamelijke effecten die een slaaptekort met zich meebrengt:
- Een verzwakt immuunsysteem
- Schommelingen in gewicht
- Grotere kans op hart- en vaatziekten
- Grotere kans op diabetes type 2
- Hormonale disbalans
- Negatieve invloed op vruchtbaarheid
Wat te doen tegen slaaptekort?
Veel mensen krijgen onvoldoende slaap omdat ze denken dat ze het niet nodig hebben. Je hoort regelmatig mensen zeggen: “ik heb niet veel slaap nodig”. Ze hebben weinig energie, maar raken hieraan gewend. Het kan zijn dat een persoon nog weinig klachten ervaart, maar dit betekent niet dat er in het lichaam niks aan de hand is.
In plaats van de nodige stappen te nemen om meer te slapen, drinken ze cafeïne of energiedrankjes, doen ze een dutje of proberen ze gewoon de dag ‘door te komen’. Geen van deze benaderingen is een duurzame oplossing voor slaapgebrek. Ze kunnen helpen om de dag door te komen, maar de effecten van slaaptekort zullen nog steeds zijn tol eisen, zowel op de korte als op de lange termijn. Om deze reden is het belangrijk om een gebrek aan slaap niet als normaal te accepteren en in plaats daarvan te focussen op meer slapen en rust van hogere kwaliteit.
Tips tegen slaaptekort
Er zijn een aantal tips waarmee je een slaaptekort kunt voorkomen, waaronder:
- Dutjes overdag beperken (of helemaal vermijden)
- Na het middaguur of ten minste een paar uur voor het slapen geen cafeïne meer innemen
- Elke avond op hetzelfde tijdstip naar bed gaan
- Elke ochtend op hetzelfde tijdstip wakker worden
- Je tijdens het weekend en op feestdagen aan je bedtijdschema houden
- Een uur voor het slapengaan ontspannende activiteiten doen, zoals lezen, mediteren of een bad nemen
- Het vermijden van zware maaltijden binnen een paar uur voor het slapen
- Afzien van het gebruik van elektronische apparaten vlak voor het slapen
- Regelmatig sporten, maar niet te laat in de avonduren
- Vermijdt alcohol voor het het slapen
De lichamelijke en geestelijke effecten van slaaptekort, kunnen een grote invloed hebben op de kwaliteit van leven. Het is daarom belangrijk om te werken aan een gezond slaapschema en een ritme op te bouwen. Als de klachten aanhouden en je slaapproblemen blijft houden, is het verstandig om op zoek te gaan naar de oorzaak van het probleem.
